Maak kennis met Mulweli Rebelo. Mulweli is niet alleen een van onze Business Development Managers in Mozambique, hij is ook een sociaal ondernemer die zijn eigen bedrijf startte toen hij 22 jaar oud was. In de afgelopen 15 jaar heeft hij verschillende Mozambikaanse bedrijven en instellingen opgericht en laten groeien, zowel bedrijven als sociale organisaties. Een van deze ondernemingen is GuanoMoz, een Mozambikaans bedrijf dat organische meststoffen produceert op basis van vleermuisuitwerpselen uit grotten. Het bedrijf verzamelt de guano en reinigt, verpakt en verhandelt het.

GuanoMoz is sinds kort een vast onderdeel van onze wekelijkse vergadering: Mulweli's bedrijf is namelijk een officieel Exchange vzw groeiprogramma. Een uitgelezen moment om even met Mulweli aan tafel te gaan zitten om het verhaal van zijn onderneming te horen en het te hebben over de link tussen ondernemerschap en het werk als BDM voor Exchange.

Als ondernemer en BDM heb je een uniek perspectief. Wat vind je van het huidige bedrijfsklimaat in Mozambique?

Mulweli Rebelo: Het huidige bedrijfsklimaat in Mozambique wordt gekenmerkt door een mix van uitdagingen en opportuniteiten, beide beïnvloed door recente economische vertragingen, de impact van de COVID-19 pandemie, geopolitieke gebeurtenissen zoals de oorlog in Oekraïne, en Mozambikaanse kwesties zoals opstanden in het noorden en aanzienlijke schulden als gevolg van corruptiezaken. Naast deze verschillende uitdagingen en opportuniteiten is het ondernemerschap in Mozambique bijzonder uitdagend en wordt de groei vaak beperkt door te uitgebreide bureaucratie en diepgewortelde corruptie binnen de instellingen.

Ondanks deze uitdagingen stimuleert de Mozambikaanse overheid actief directe buitenlandse investeringen (FDI) om de economische groei te stimuleren, met een focus op sectoren als infrastructuur, mijnbouw, toerisme, landbouw en industriële ontwikkeling.

In 2016 besloot je om GuanoMoz op te richten. Hoe ben je op het idee gekomen en waarom ben je het bedrijf begonnen?

Ik hoorde over guano tijdens een familiegesprek. Een van de partners vertelde dat zijn vader in de jaren zestig een grote verkenner van guano was, maar dat hij moest stoppen tijdens de burgeroorlog. Ik googelde guano en ontdekte dat het een grote commerciële waarde had en veel potentieel voor de ontwikkeling van de landbouw in Mozambique. Hoewel ik het bedrijf in 2016 heb geregistreerd, zijn we pas in 2017 begonnen nadat we de mijnbouwvergunning hadden gekregen - ja, een mijnbouwvergunning; we werken tenslotte in grotten en ondergrondse tunnels.

Waarom guano? Het is een natuurlijke, organische meststof die rijk is aan voedingsstoffen, waaronder stikstof, fosfaat en kalium, en het bevat ook organisch materiaal en micro-organismen die bijdragen aan bodemverbetering. Dat betekent dat het kan worden gebruikt als organische meststof of als activator in combinatie met chemische meststoffen.

Kan je ons iets meer vertellen over de toegevoegde waarde van GuanoMoz in de gemeenschap?

GuanoMoz werkt samen met de lokale bevolking in de buurt van de grotten, die wordt ingehuurd om de guano te oogsten. Een kans voor de bevolking, aangezien er geen werkgelegenheid is in deze gebieden. De landbouwsector profiteert ook van de toegang tot natuurlijke meststoffen, wat kan leiden tot hogere productiviteit en meer werkgelegenheid binnen de sector.

De economie van Mozambique is sterk afhankelijk van de landbouw, die werk biedt aan een groot deel van de bevolking. Het invoeren van duurzame praktijken door middel van organische meststoffen zoals guano kan de voedselzekerheid vergroten, het inkomen van de plattelandsbevolking verhogen en de impact op het milieu verminderen. Bovendien kunnen dergelijke initiatieven bijdragen aan veerkracht tegen klimaatverandering door landbouwpraktijken te bevorderen die minder afhankelijk zijn van synthetische inputs en meer in harmonie zijn met lokale ecosystemen.

Je werkt deze keer met Exchange als ondernemer, niet als BDM. Wat is je doel met dit programma?

Mijn doel met de steun van Exhange is om te leren hoe we ons product kunnen verbeteren. We verkopen momenteel pure guano in poedervorm en willen dit graag mengen met andere organische grondstoffen en omzetten naar pellets.

We willen ook verschillende producten maken, gericht op specifieke gewassen: biologische suiker, tuinbouw, bloemen. Uiteindelijk willen we een professioneler product hebben waarmee we ons marktaandeel in Mozambique kunnen vergroten en naar de buurlanden kunnen exporteren.

Hoe voelt het om aan de andere kant van ons werk te staan, gesteund door je collega BDM?

Ik heb het gevoel dat ik er veel meer waarde uit kan halen doordat ik uit de eerste hand heb gezien op welke manieren verschillende ondernemers ondersteuning krijgen en ik begrijp de unieke kans die dit soort hulp kan hebben voor een bedrijf. Dat mijn collega BDM het bedrijf ondersteunt is ook erg nuttig, vooral omdat we een langdurige relatie hebben ontwikkeld; Elena kent het bedrijf al vanaf het begin, dus ze kan bijdragen met ideeën en zelfs doorverwijzen naar partners binnen de Mozambikaanse context.

Verschillende van onze BDM's zijn ook ondernemers. Denk je dat er een verband is? Is zelf ondernemer zijn een voordeel of zelfs een voorwaarde om met Exchange te werken?

Ja, ik denk dat het belangrijk is dat BDM's ervaring hebben met ondernemerschap als ze bedrijven willen helpen, maar ik zou niet zeggen dat het een voorwaarde is. Vooral omdat de primaire rol van een BDM is om de coördinatie tussen Exchange, de lokale ondernemer en de experts die langskomen te vergemakkelijken, terwijl ze ook helpen met de logistiek. Ik denk dat het belangrijk is voor Exchange om een balans te hebben van BDM's - ondernemers, de particuliere sector en zelfs werkzaam bij NGO's of overheidsinstanties - om gezamenlijk een beter begrip te hebben van hoe ondernemers geholpen kunnen worden. Ik voelde dit ook tijdens de Exchange samenkomsten in Ethiopië, waar de bijdrage van BDM's die werkzaam zijn in verschillende sectoren veel waarde toevoegde aan de discussies.