De Vlaamse ontwikkelingssamenwerking steunt met haar programma SEED de verbetering van de landbouw in het noordelijke deel van Malawi. Als Exchange hebben we een uitstekende band met Vlaanderen en zoeken we hoe we – complementair aan wat Vlaanderen doet – een aantal projecten nog kunnen versterken. Wat die complementariteit hier inhoudt? Vlaanderen steunt die initiatieven financieel, Exchange helpt via overdracht van expertise en kennis KMO’s een stap vooruit. Twee voorbeelden hoe dit concreet in zijn werk gaat:

Frankie Washoni is CEO van Hortinet, een bedrijf dat de teloorgang van de Malawische bananenkweek wil stoppen. Malawi was exporteur van bananen tot de ‘Banana bunchy top disease’ (het bananenbosvirus) tot 80% van de bananenproductie in Malawi vernietigde. Frankie zocht steun om hier iets aan te doen en vond zijn antwoorden vooral via Google: hij stampte prompt het eerste commerciële lab in Malawi uit de grond, dat via weefselcultuur virusvrije bananen produceerde. Dat was een half jaar lang erg succesvol; duizenden virusvrije bananenplanten vonden hun weg naar maar liefst 600 boeren. De productie kwam weer op gang, mede dankzij de financiële steun die Frankie hiervoor kreeg van Vlaanderen.

Maar plots stokte alles; het laboratorium zelf bleef namelijk niet virusvrij. Exchange coach Jan Aertsen bezocht het bedrijf in maart 2022 en ging samen met Frankie op zoek naar oplossingen. Hij contacteerde professor Ronny Swinnen, een man met unieke expertise op dit vlak. Prof. Swinnen bracht ons in contact met de door hem opgeleide Delphine Amah, werkzaam in het International Institute for Tropical Agriculture – IITA - in Nigeria. Exchange nodigde Amah uit om haar kennis te komen delen met Hortinet, en dat is exact wat ze deed. Tijdens haar bezoek in augustus 2022 kon het Hortinet lab terug opstarten en werden afspraken gemaakt om de Malawische staff extra training te geven in Nigeria. Vandaag staan er meer dan 2.000 boeren op de wachtlijst, klaar om de bananenproductie in Malawi weer op peil te brengen en de import uit Tanzania en Mozambique – die sinds het ineenstorten van de lokale productie instaat voor meer dan 90% van de Malawische bananenconsumptie – te stoppen.

Ziweto is een collectief van een tiental veeartsen dat over het hele territorium van Malawi diergeneeskundige medicijnen verspreidt, mede dankzij financiële steun uit Vlaanderen. Maar Ziweto ziet nog een andere kans om een sprong voorwaarts te maken met veeteelt in Malawi: het collectief wil met lokale grondstoffen veevoeders maken en verdelen, zodat veetelers niet afhankelijk blijven van dure, ingevoerde veevoeders.

Na een bezoek van Exchange coach Guy Callebaut aan Ziweto eerder dit jaar kon Exchange enkele experten van AVEVE warm maken om hier hun schouders onder te steken: Marcel Christianen, tot zijn pensioen commercieel directeur voor veevoeders bij AVEVE, en zijn vriend Dirk Bogaerts, die bij AVEVE als nutritional manager de eindverantwoordelijke is voor de samenstelling van verschillende voedingsformules.

Een effectief mengsel

Eind juli dit jaar bracht ook Marcel Christianen een bezoek aan Ziweto. Hij hield zijn tussenkomst erg gefocust, meer bepaald op de productie van voeders voor leghennen, braadkippen en vleesvarkens. Dit bezoek was over de hele lijn een groot succes. Om het even te illustreren:

•       Er was al een industriële molen bij Ziweto, die nog niet functioneerde. Samen met de technici van Ziweto kon de molen in gebruik genomen worden;
•       Met online back-up van Dirk Bogaerts werd een gamma van 24 voeders gecreëerd en werden drie formules effectief geproduceerd;
•       Een valies vol met stalen van de geproduceerde veevoeders en lokale grondstoffen werd meegenomen voor analyse in het lab van AVEVE in België. Ziweto heeft zelf al een aantal toestellen om die analyse te doen: door de resultaten in België te vergelijken met die in Malawi kan de nauwkeurigheid van de meettoestellen van Ziweto worden nagegaan;
•       Voorbereidingen zijn getroffen voor een opleiding van twee centrale medewerkers in België later dit jaar;

Of hoe Exchange op twee vlakken een rol speelt om zaken succesvol te mengen: aan de ene kant mengen we Vlaamse financiering met expertise van AVEVE en met het enthousiasme en de deskundigheid van de veeartsen van Ziweto, terwijl aan de andere kant lokaal geproduceerde sojabonen, maïs en de restproducten van de lokale voedingsindustrie (zonnebloemzaadschilfers en zemelen van rijst en maïs) in hoogwaardige veevoeders worden samengebracht.

Overduidelijk een win-win situatie: een verdienmodel voor Ziweto, met als eindproduct betaalbare en kwaliteitsvolle veevoeders voor veel Malawinese veetelers.